Γράφει η Κατερίνα Μόσχου, Founder & Managing Partner της Human2Human.
«Να είσαι καλό παιδί», «Κοίτα πώς τα καταφέρνουν τα αδέρφια σου/τα άλλα παιδιά», «Είσαι το καλύτερο παιδί της τάξης», «Οι καλοί μαθητές δεν κάνουν ποτέ φασαρία», «Μπορείς να κάνεις κι άλλη δουλειά, εσύ δεν λες ποτέ όχι», «Πρέπει πάντα να είσαι ευγενικός και να μην ενοχλείς κανέναν».
Οι παραπάνω φράσεις μπορεί να φαίνονται αθώες ή καλοπροαίρετες. Ή ακόμη και ενθαρρυντικές για όσους τις ξεστομίζουν. Είναι όμως; Μήπως επισκιάζουν τις πραγματικές ανάγκες, επιθυμίες και συναισθήματα του ατόμου που τις εκφράζει ή και αυτού που τις εισπράττει;
Εσάς, σας ακούγονται γνώριμες;
Το σύνδρομο του «καλού παιδιού», δεν είναι κάτι που αναπτύσσεται από τη μια μέρα στην άλλη. Αφορά σε ένα βαθιά ριζωμένο μοτίβο συμπεριφοράς που διαμορφώνεται από τις πρώιμες εμπειρίες. Αφορά στο οικογενειακό περιβάλλον και τις κοινωνικές πιέσεις που υπάρχουν.
Είναι ένα φαινόμενο που αφορά όλους μας, είτε το βιώνουμε προσωπικά είτε το βλέπουμε σε ανθρώπους γύρω μας. Μας αφορά, καθώς επηρεάζει τη ζωή και την ευημερία πολλών ανθρώπων σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο.
📢 Άραγε, πώς μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητά μας;
– Επηρεάζει την Ψυχική Υγεία. Το συνεχές άγχος και ο φόβος ότι δεν θα ανταποκριθεί κάποιος στις προσδοκίες των άλλων, μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο σε συναισθηματική εξουθένωση. Αυτό συμβαίνει καθώς βάζει τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές του. Μπορεί να οδηγήσει, επίσης, σε αίσθηση αποξένωσης και χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού βασίζει την προσωπική του αξία, στην αποδοχή των άλλων και όχι στην αποδοχή εαυτού.
– Προκαλεί Δυσκολίες στις Σχέσεις. Το αίσθημα πικρίας ή θυμού που μπορεί να βιώνει ένα άτομο επειδή δεν εισπράττει την ίδια προσοχή ή φροντίδα που προσφέρει, συχνά οδηγεί σε δυσκολία στη δημιουργία αυθεντικών σχέσεων, καθώς διστάζει να δείξει τον πραγματικό του εαυτό.
– Περιορίζει την Προσωπική Ανάπτυξη. Η ανάληψη ρίσκων ή η διεκδίκηση των στόχων μπορεί να φαντάζουν απαγορευτικά, καθώς μπορεί να ενέχουν την πιθανότητα αποδοκιμασίας. Τα άτομα δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις που είναι προς όφελός τους, αν αυτές δεν είναι δημοφιλείς στους γύρω τους. Καταπνίγουν τα συναισθήματά τους, κάτι που μακροπρόθεσμα οδηγεί στην απώλεια της ταυτότητάς τους.
– Επιδρά στην Εργασιακή Απόδοση και Ισορροπία Ζωής. Στο επαγγελματικό περιβάλλον, το σύνδρομο του «καλού παιδιού» μπορεί να προκαλέσει υπερβολική ανάληψη ευθυνών, εξουθένωση και έλλειψη ισορροπίας ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική ζωή.
Αυτό το μοτίβο συμπεριφορών μπορεί να αναπαραχθεί σε επόμενες γενιές, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Παιδιά που μεγαλώνουν βλέποντας γονείς ή άλλα πρότυπα να παλεύουν με την ανάγκη να είναι «τέλειοι» ή να ικανοποιούν τους άλλους, συνήθως υιοθετούν τις ίδιες συμπεριφορές. Αυτός ο κύκλος συνεχίζεται, αν δεν υπάρξει κατανόηση και παρέμβαση.
Μπορεί να αλλάξει το παραπάνω μοτίβο;
Με αποφασιστικότητα και ευελιξία, καθώς και κατάλληλη στήριξη, ένα άτομο μπορεί να διαχειρίζεται αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς και να ζει πιο αυθεντικά και ισορροπημένα.
📢 Ποια βήματα μπορεί να ακολουθήσει;
– Μέσω της αυτοπαρατήρησης και της ενδοσκόπησης, μπορεί κανείς να στηρίζει καλύτερα τον εαυτό του. Μία χρήσιμη ερώτηση που μπορεί κανείς να ρωτά τον εαυτό του είναι η εξής: πώς αισθάνομαι όταν δίνω αποδοχή στις ανάγκες μου και στις επιθυμίες μου;
Έχουμε ανάγκη να εκτιμούμε τον εαυτό μας για αυτό που είμαστε, ανεξάρτητα από την αποδοχή των άλλων. Μικρά βήματα προς την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία μπορούν να ενισχύσουν τη θετική αυτοεικόνα μας.
– Το να θέτουμε όρια και να λέμε «όχι» στους άλλους, είναι ζωτικής σημασίας. Μπορεί να μας φαίνεται δύσκολο στην αρχή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν γίνεται.
– Οι αυθεντικές σχέσεις είναι πιο ουσιαστικές και μας εξελίσσουν σε κοινωνικό, γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο. Το χρειαζόμαστε αυτό, έτσι δεν είναι;
– Η ενδυνάμωση ορισμένων πτυχών του εαυτού μας, μέσω της παρατήρησης, του coaching και της Συμβουλευτικής Ψυχοθεραπείας, είναι «εργαλεία» που μπορούν να συμβάλλουν στο να δημιουργήσουμε πιο αποτελεσματικές στρατηγικές προς αυτή την κατεύθυνση.
Το σύνδρομο του «καλού παιδιού» δεν είναι απλώς μια συμπεριφορά υπακοής ή καλοσύνης. Είναι επιλογή σου να διατηρήσεις το σύνδρομο του «καλού παιδιού» και είναι εντάξει. Εάν όμως δεν σου είναι εντάξει, τότε μην αναβάλλεις άλλο τη βουτιά στην ενήλικη ζωή.
Η ζωή, είναι μια θάλασσα άλλοτε με κύμα, άλλοτε ήρεμη. Κάνε τη βουτιά και άφησέ τη να σε αναζωογονήσει.
Να θυμάσαι, η ροή είναι ζωή. Είναι συν-κίνηση.