Γράφει η Κατερίνα Μόσχου, Founder & Managing Partner της Human2Human.
Η θάλασσα, στην συμβολική της διάσταση, με την απαλή κίνηση των κυμάτων της, αποτελεί έναν ιδανικό καμβά για να ενσαρκώσει τις διαφορετικές πτυχές της παιδικής ζωηράδας και της υπερκινητικότητας.
Ένας ακόμη πλοηγός επομένως, αυτό μας το άρθρο, ή αλλιώς μια «πυξίδα» με όχι όμως εύκολη πορεία, σχετικά με την παιδική δυσφορία που μπορεί να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή.
Στο βιβλίο «Το Υπερκινητικό Παιδί, Δεν Μπορώ να Σταματήσω», του Uberto Zuccardi Merli, η θάλασσα θα μπορούσε να συμβολίζει το άνοιγμα και την ελευθερία του παιδιού, καθώς και τις προκλήσεις που αναδύονται όταν δεν έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα στο πώς να ελέγχει την ενέργεια του, ώστε να την κατευθύνει προς όφελος του.
Η παιδική ζωηράδα, μοιάζει με το αλμυρό κύμα που γλείφει την αμμουδιά, γεμάτη ζωή, αυθορμητισμό και ενθουσιασμό! Αυτή η φυσική ενέργεια των παιδιών δεν είναι παρά μια εκδήλωση του φυσικού τους κόσμου που τους επιτρέπει να εξερευνούν, να παίζουν, να ανακαλύπτουν. Το πλούσιο φάσμα των συναισθημάτων τους σε αυτή την περίοδο είναι αναγνωρίσιμο: Ευτυχία, ανεμελιά και μπόλικη περιέργεια για τον έξω κόσμο. Είναι αυτές οι αθώες στιγμές που εναρμονίζουν τα συναισθήματα και τη δράση, αποτυπώνοντας την αθωότητα της παιδικής ηλικίας.
Πότε όμως η ζωηράδα μετατρέπεται σε υπερκινητικότητα και ποιες οι διαφορές ανάμεσα στις δυο έννοιες; Υπάρχουν άραγε «χάρτες» προσανατολισμού για αυτό το ταξίδι κατάδυσης στον παιδικό ψυχισμό; Εάν η ζωηράδα είναι η ευχάριστη βουτιά στα νερά, τότε η υπερκινητικότητα τι είναι;
Η υπερκινητικότητα, είναι η θύελλα που ταράσσει τη θάλασσα και μοιάζει όπως ένα σκηνικό θαλασσινής καταιγίδας. Επικρατεί θόρυβος που σκεπάζει την ηρεμία της οριοθετημένης ζωής του παιδιού. Ένα υπερκινητικό παιδί, μπορεί να υποφέρει από έλλειψη στρατηγικών αυτορρύθμισης των συναισθημάτων του, κάτι που μπορεί να του προκαλέσει άγχος και εγρήγορση. Μέσα σε μια τέτοια συνθήκη, το παιδί δεν είναι παρά ένα πλοίο που παλεύει με τα κύματα, χάνοντας την κατεύθυνση και τον προσανατολισμό του.
Ευκαιρία για κάποιες επιπλέον επεξηγήσεις: Αν παίρναμε τη φωνή ενός υπερκινητικού παιδιού, θα ακούγαμε να μας λέει: «Δυσκολεύομαι και δεν ξέρω ή δεν μπορώ ή δεν μου επιτρέπεται να σταματήσω. Χρειάζομαι κάποιον να μου δείξει να το κάνω αλλιώς». Εάν από την άλλη βάζαμε σε λόγια τη σωματική κίνηση, έκφραση ενός ζωηρού παιδιού, θα ακούγαμε το εξής μήνυμα: «Μοιράζομαι μαζί σας αυτό που μου συμβαίνει, έχω τρόπους να εκτονώνομαι, να ευχαριστιέμαι και μου αρέσει που μου δείξατε πώς να τα καταφέρνω». Πιο ξεκάθαρα θαρρώ τώρα οι διαφορές σε σχέση με αυτές τις δυο έννοιες, έτσι δεν είναι;
Άγκυρα στην υπερκινητικότητα λοιπόν, προκειμένου να εξοικειωθούμε με την καταιγίδα του πελάγους.
Τα παιδιά που εμφανίζουν υπερκινητικότητα, συχνά νιώθουν την ανάγκη να κινούνται ασταμάτητα! Αυτό μπορεί να τους απομονώσει, να τους αφήσει χωρίς κατεύθυνση στη ζωή ακόμη και στα συναισθηματικά τους ζητήματα. Οδηγούνται σε μια συναισθηματική αποσύνδεση, που συχνά μετατρέπεται σε άγχος και αστάθεια που μεταφέρεται στην ενήλικη ζωή τους.
Τα υπερκινητικά παιδιά είναι προσκολλημένα στην οικογένεια με πολύ ισχυρούς δεσμούς, τόσο ισχυρούς μάλιστα που φορτίζουν το σώμα με μια υπερβολικά ανεξέλεγκτη διέγερση. Μια υπερβολική ψυχική ένταση και φόρτιση που εκτονώνεται στο σώμα.
Στην ενηλικίωση μετέπειτα, οι άνθρωποι που υπήρξαν υπερκινητικά παιδιά μπορεί να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο του χρόνιου άγχους. Οι καταστάσεις της καθημερινότητας τους οδηγούν στο να βρίσκονται σε μια συνεχή εγρήγορση, αναζητώντας την επόμενη «καταιγίδα» στην οποία θα βρουν διέξοδο. Είναι σαν να κολυμπούν σε ένα πέλαγος χωρίς άκρη, αναζητώντας τη σταθερά που θα τους επαναφέρει στη σιγουριά και στην ηρεμία.
Η παραπάνω χαρτογράφηση καταδεικνύει τη διαφορά ανάμεσα στην παιδική ζωηράδα και την υπερκινητικότητα, που μπορεί να παραλληλιστεί με τις ήρεμες θάλασσες και τις καταιγίδες.
Τι είδους όμως «σωσίβια» υπάρχουν, ώστε να βελτιώσουμε τη συναισθηματική ρύθμιση των παιδιών;
Ορίστε ορισμένες στρατηγικές διαχείρισης για την υπερκινητικότητα.
🛟Τα παιδιά έχουν ανάγκη από μια σταθερή ρουτίνα, καθώς τους ενισχύει την αίσθηση ασφάλειας.
🛟Χρειάζονται όρια, σαφή και ξεκάθαρα, μιας και έτσι μειώνεται το απειλητικό αίσθημα και ενισχύεται η σιγουριά μέσα τους. Τα σαφή όρια επιτρέπουν στο παιδί να κατανοήσει τις προσδοκίες και τις συνέπειες.
🛟Ο καθορισμός ρεαλιστικών και εφικτών στόχων από την άλλη, βοηθούν το παιδί να κατανοήσει πώς μπορεί να διαχειριστεί τον χρόνο και τις δραστηριότητές του.
🛟Η συμμετοχή του σε δραστηριότητες, όπως παζλ, επιτραπέζια παιχνίδια, κατασκευές κ.λπ., ενισχύουν τα επίπεδα της συγκέντρωσης του.
🛟Η σωματική δραστηριότητα, κρίνεται ευεργετική για την απελευθέρωση ενέργειας και τη μείωση του άγχους.
🛟Σύντομα διαλείμματα κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, βοηθούν σε θέματα αποφόρτισης, άρα και σε καλύτερα επίπεδα συγκέντρωσης.
🛟Η επιλογή υποστήριξης από ειδικούς, ενισχύει τις όποιες στρατηγικές διαχείρισης σε θέματα που αφορούν τα μικρά μας «ζαχαρωτά», ανακουφίζοντας από την άλλη και τους γονείς, φροντιστές.
🛟Προσοχή, προσοχή! Η επιβράβευση σε θετικές συμπεριφορές και σε προσπάθειες, λειτουργούν ενθαρρυντικά για το παιδί, συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας καλής εικόνας για τον εαυτό του άρα και, για τους άλλους.
Με αυτές τις στρατηγικές, τα υπερκινητικά παιδιά μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται την ενέργειά τους και τα συναισθήματά τους, περιορίζοντας τον κίνδυνο να βιώσουν άγχος και δυσκολίες στην ενήλικη ζωή τους.
Μακροπρόθεσμα, η εκπαίδευση και η προετοιμασία στην παιδική ηλικία, λειτουργούν υποστηρικτικά στην ανάπτυξη στρατηγικών που ωφελούν τον ενήλικα.
Όπως η θάλασσα απαιτεί ευαισθησία και σεβασμό, έτσι κι εμείς χρειάζεται να μάθουμε να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα ενδότερα μας, για να μπορέσουμε να βρούμε την προσωπική μας ηρεμία!
Εύχομαι ήρεμες θάλασσες σε μικρούς και μεγάλους.
