«Το «ναι» και το «όχι παρόλο που είναι οι πιο μικρές λέξεις, χρειάζεται να σκεφτεί κανείς πολύ πριν τις προφέρει», Πυθαγόρας
«Ναι» και «Όχι» δύο αντίθετες λέξεις που εμείς οι άνθρωποι, τείνουμε να χρησιμοποιούμε ίσως και συχνότερα από οποιαδήποτε άλλη λέξη στις κοινωνικές μας συναναστροφές. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ όμως ποια από τις δύο αυτές λέξεις εσείς χρησιμοποιείτε συχνότερα; Και εάν ναι, αναρωτηθήκατε γιατί;
Οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας κοινωνικά όντα και τείνουμε να έχουμε ένα «κοινωνικό χρέος». Έτσι η λέξη «όχι» τείνει να μοιάζει με αντιπαράθεση που απειλεί τη δημιουργία ενός πιθανού δεσμού ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους. Όμως, πολλές φορές όταν η απάντησή μας είναι ένα εύκολο «ναι», αντί για ένα δύσκολο «όχι», καταλήγουμε να υπερβάλλουμε αναφορικά με το χρόνο και την ενέργεια που δαπανάμε και είναι κάτι που όλοι έχουμε κάνει ήδη πολλές φορές στη ζωή μας.
Πάρτε για παράδειγμα μια δική σας προσωπική εμπειρία. Πόσες φορές έχετε απαντήσει θετικά σε μία πρόταση που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα δεχόσασταν, μόνο και μόνο επειδή νιώσατε υποχρέωση ή φοβηθήκατε τις συνέπειες του να πείτε όχι; Πόσες από αυτές τις φορές αυτό το «ναι» είχε αρνητικό αντίκτυπο για εσάς; Οπωσδήποτε είναι περισσότερες από όσες αρχικά νομίζατε, σωστά;
Που μπορεί να οφείλεται όμως η δυσκολία μας στο να πούμε «όχι»; Μήπως σχετίζεται με την απόρριψη; Τον θυμό; Μήπως από την άλλη με την αβεβαιότητα σχετικά με την απόκριση του συνομιλητή μας; Ή μήπως έχει να κάνει με την παιδική μας ηλικία, τότε που είχαμε την ανάγκη του να ευχαριστήσουμε τους δικούς μας ανθρώπους; Ίσως μεγαλώνοντας να μας είχε δοθεί ο τίτλος του «καλού παιδιού», καθώς δεν είχαμε αρκετή προσοχή (ή να μην την λάβαμε στο βαθμό και στο μέτρο που είχαμε ανάγκη ή και με τον τρόπο που χρειαζόμασταν, ώστε να την εκτιμήσουμε σωστά). Έτσι μείναμε να λέμε «ναι», ώστε να ευχαριστηθούν οι άλλοι ακόμη και εις βάρος του εαυτού μας.
Αναλογιστείτε, πόσες φορές έχετε πάει για έναν καφέ με ένα άτομο που δεν θέλατε; Πόσους γάμους έχετε επισκεφτεί, όπου δεν θέλετε πραγματικά να παρευρεθείτε; Πόσες ώρες κουραστικών συναντήσεων έχετε περάσει όταν δεν είχατε πραγματικό λόγο να είστε εκεί; Σε πόσες κλήσεις έχετε μείνει περισσότερο από ότι χρειαζόταν;
Συνηθίσαμε να λέμε «ναι» και συνεχίζουμε να ευχαριστούμε ακόμη και εκείνους που δεν γνωρίζουν ούτε τι πραγματικά θέλουμε, ούτε ποιες είναι οι ανάγκες μας. Εφόσον η ζωή μας είναι τόσο γεμάτη με αιτήματα άλλων ανθρώπων, τότε ίσως να μην έχουμε αρκετό χρόνο για να καλύψουμε τα δικά μας θέλω ή χειρότερα, να κάνουμε κακό στη ψυχική μας υγεία, στην εξέλιξη μας, στις επιδόσεις μας, στις σχέσεις μας. Όσοι από εσάς αισθάνεστε ότι κάτι τέτοιο ισχύει έστω και λίγο, τότε ίσως είναι καιρός να κάνετε μια αλλαγή.
Το πρώτο βήμα για να πείτε τη λέξη «όχι» στα αιτήματα των άλλων είναι να θυμάστε, την ενέργεια και τους πόρους (π.χ. χρήματα, χρόνο, συναισθήματα κλπ) που έχετε ξοδέψει λέγοντας «ναι» σε πράγματα που θα μπορούσατε να είχατε πει «όχι». Αναλογιστείτε ή και καταγράψτε ακόμη τον αντίκτυπο που έχει αυτή σας η στάση, τόσο για τον ίδιο σας τον εαυτό, όσο και για τους άλλους στο περιβάλλον σας. Έπειτα, αξιολογείστε το “κέρδος” και τη “ζημιά” των επιλογών σας. Είναι ένας ασφαλής τρόπος, να λάβετε αποφάσεις και να προάγετε δράσεις που ικανοποιούν πρώτα εσάς.
Όσοι είναι κοντά σας, δηλαδή η οικογένεια, οι φίλοι σας και οι στενοί σας συνεργάτες, σας χρειάζονται στα καλύτερα σας. Θέλουν για εσάς να είστε χαρούμενοι, καθώς τότε είναι και εκείνοι. Παίρνετε απόλαυση και σας αξίζει και αυτό το επιστρέφετε στο περιβάλλον σας! Τα συναισθήματα είναι μεταδοτικά. Εάν πάλι συμβαίνει το ανάποδο, τότε η σχέση, η επικοινωνία, η επαφή μένει μισή! Αλήθεια, αυτό χρειάζεστε στη ζωή σας; Αυτό, θαρρείτε χρειάζονται και εκείνοι από εσάς;
Μπορείτε να αναρωτηθείτε το αντίστροφο τώρα; Δηλαδή, με ποιο τρόπο μπορεί να βλάψετε, άθελα σας και χωρίς πρόθεση κάποιον ή κάποια, που προσπαθείτε συνεχώς να ευχαριστήσετε λέγοντας του, της «ναι» ή «ναι, σε όλα» ή και «ναι, χωρίς όρια»; Μπορεί αρχικά να ακούγεται σκληρό, σκεφτείτε όμως με το λογικό σας μυαλό το εξής: Η καταναγκαστική ευχαρίστηση των άλλων από πλευράς μας, μπορεί να αποτελέσει μορφή χειραγώγησης.
Ο δάσκαλος και συγγραφέας Byron Katie, το συνοψίζει υπέροχα λέγοντας το εξής: «Είναι η μεγαλύτερή μου δύναμη. Μπορώ να σε χειριστώ για να με αγαπάς». Γινόμαστε «μικροί» παρόλο που μπορεί να θεωρούμε ότι, είμαστε απλώς αξιοπρεπείς άνθρωποι ή άνθρωποι της προσφοράς. Τα πράγματα όμως μπορεί να μην είναι τόσο όμορφα όταν, ξαφνικά δεν ικανοποιούνται οι δικές μας ανάγκες. Για αυτό είναι ζωτικής σημασίας να βάζουμε όρια και να βάζουμε πρώτα τη δική μας ευχαρίστηση.
Φαντάζομαι, ότι στο σημείο αυτό μπορεί να αναρωτηθείτε κατά πόσο η παραπάνω στρατηγική ακούγεται ή μοιάζει εγωιστική. Θα ήταν εγωιστική, εάν σας ένοιαζε μόνο το δικό σας καλό και όχι το καλό των άλλων. Θα ήταν εγωιστική, εάν σας ενδιάφερε το αποτέλεσμα ή μια δράση, να είναι ωφέλιμη κυρίως για εσάς και λιγότερο ωφέλιμη για τους άλλους. Εάν καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις δεν σας «αγγίζει», τότε δεν έχετε λόγο να φορτωθείτε στην πλάτη σας την «ταμπέλα» του εγωιστή ανθρώπου.
Στο επόμενο μας ταξίδι, θα εξερευνήσουμε τις διάφορες πτυχές αυτών των δύο απλών αλλά σημαντικών απαντήσεων. Το πως να θέτουμε όρια και πώς να είμαστε πιο ευχαριστημένοι με αυτά που δίνουμε και παίρνουμε από τους άλλους.
Μπορεί λόγω της πανδημίας, να έχουν απαγορευτεί τα ταξίδια, τούτα τα ταξίδια όμως, του μυαλού και της καρδιάς, συνεχίζονται! Μείνετε συντονισμένοι στο Καλοτάξιδο.
