Στα προηγούμενα άρθρα της σειράς που σχετίζονται με την Συναισθηματική Ανθεκτικότητα, εξερευνήσαμε τι είναι, πώς μπορούμε να τη κατακτήσουμε και τις βασικές της πτυχές.
Ωστόσο, για να μπορέσουμε να κατακτήσουμε πλήρως οποιαδήποτε δεξιότητα πρέπει πρώτα να την κατανοήσουμε, να μάθουμε πως προσεγγίζεται από τους ειδικούς που τη μελετούν, πως ορίζεται και ποιες άλλες διεργασίες/δεξιότητες τη συνοδεύουν. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι η βαθύτερη κατανόηση της Συναισθηματικής Ανθεκτικότητας, ως μία ανθρώπινη δεξιότητα, ώστε να μπορούμε να την κατακτήσουμε πιο εύκολα και πιθανότατα σε λιγότερο χρόνο.
Η συναισθηματική ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα που μας στηρίζει να ελέγχουμε το συναίσθημά μας. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να μας φανεί χρήσιμη στο να κάνουμε πέρα τα συναισθήματα του άγχους και του φόβου μας και να μπούμε σε μία κατάσταση που δύναται να μας ωφελήσει. Επίσης, μπορεί να μας στηρίξει στο να σταθούμε στα πόδια μας σε δύσκολες καταστάσεις όπως είναι το πένθος ή η αίσθηση αβεβαιότητας για το αύριο.
Παρόμοια με άλλα στοιχεία της προσωπικότητας και του χαρακτήρα μας όπως είναι το IQ, και η κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη, έτσι και η Συναισθηματική Ανθεκτικότητα, είναι ένα χαρακτηριστικό που μας συνοδεύει και αναπτύσσεται από τη γέννηση μέχρι και το τέλος της ζωής μας.
Μελέτες, έχουν δείξει ότι οι συναισθηματικά ανθεκτικοί άνθρωποι που μπορούν να διαχειριστούν σωστά μικρά άγχη που εμφανίζονται στην καθημερινότητα και να ανταποκριθούν καλύτερα σε περιόδους μεγάλων κρίσεων. Δεν είναι μόνο ένα εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει στην καθημερινότητά μας, αλλά μπορεί να μας ωφελήσει και σε πιο σπάνιες καταστροφολογικές καταστάσεις.
Επιστήμονες έχουν εντοπίσει τρείς βασικούς πυλώνες της συναισθηματικής ανθεκτικότητας, οι οποίοι όταν τους γνωρίζουμε και τους χρησιμοποιήσουμε σωστά, αναπτύσσουμε ή και βελτιώνουμε αυτή μας την δεξιότητα. Οι τρείς αυτοί πυλώνες είναι οι εξής:
Τα φυσικά στοιχεία
Συμπεριλαμβάνουν τη σωματική δύναμη/ανθεκτικότητα, την ενέργεια, την καλή σωματική μας υγεία και αντοχή.
Τα νοητικά ή ψυχολογικά στοιχεία
Συμπεριλαμβάνουν την προσαρμοστικότητα, την προσοχή και συγκέντρωση, την αυτοπεποίθηση, την συναισθηματική συνείδηση και ρύθμιση καθώς και τις ικανότητες συλλογισμού.
Τα κοινωνικά στοιχεία
Συμπεριλαμβάνουν τις διαπροσωπικές σχέσεις (εργασία, οικογένεια, κοινότητα κ.λπ.), τη συμμόρφωση στους κανόνες ομάδας και την επικοινωνία και συνεργασία.
Η συναισθηματική ανθεκτικότητα είναι μια δεξιότητα που όλοι μας έχουμε, έως έναν βαθμό. Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί για το πόσο καλά όμως ένα άτομο μπορεί να διαχειριστεί το στρες ή και το άγχος. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τείνουν να μοιράζονται οι συναισθηματικά ανθεκτικοί άνθρωποι. Μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά είναι:
Συναισθηματική επίγνωση
Άτομα με συναισθηματική επίγνωση καταλαβαίνουν τι αισθάνονται και γιατί. Καταλαβαίνουν επίσης καλύτερα τα συναισθήματα των άλλων επειδή είναι περισσότερο σε επαφή με τον δικό τους εσωτερικό κόσμο. Αυτός ο τύπος συναισθηματικής κατανόησης επιτρέπει στους ανθρώπους να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε δύσκολες καταστάσεις, να ρυθμίζουν καλύτερα το συναίσθημά τους και να αντιμετωπίζουν δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα όπως ο θυμός ή ο φόβος.
Επιμονή
Είτε οδεύουν προς την επίτευξη των στόχων τους είτε σε στρατηγικές εσωτερικής αντιμετώπισης, είναι προσανατολισμένοι- εμπιστεύονται τη διαδικασία και δεν τα παρατάνε. Οι ανθεκτικοί άνθρωποι δεν αισθάνονται αβοήθητοι ή απελπισμένοι όταν αντιμετωπίζουν μια πρόκληση. Είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να προσπαθούν για να επιτύχουν έναν στόχο όταν αντιμετωπίζουν κάποιο εμπόδιο.
Εσωτερική πηγή ελέγχου
Πιστεύουν ότι, αντί για εξωτερικές δυνάμεις, έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Αυτό το χαρακτηριστικό σχετίζεται με λιγότερο άγχος, επειδή τα άτομα με εσωτερική πηγή ελέγχου και μια ρεαλιστική άποψη του κόσμου μπορούν να είναι πιο ενεργά στην αντιμετώπιση των στρεσογόνων ερεθισμάτων στη ζωή τους, περισσότερο προσανατολισμένα στη λύση και να αισθάνονται μια μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου, η οποία αποφέρει λιγότερα στρες.
Αισιοδοξία
Οι ανθεκτικοί άνθρωποι βλέπουν επίσης τα θετικά στις περισσότερες καταστάσεις και πιστεύουν στη δύναμή τους. Αυτό μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τα προβλήματα σε μία κατάσταση και τείνουν να βλέπουν περισσότερες επιλογές.
Υποστήριξη
Η κοινωνική υποστήριξη παίζει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και στη βελτίωση της συνολικής ψυχικής ευεξίας. Ενώ οι ανθεκτικοί άνθρωποι τείνουν να είναι ισχυρά άτομα από μόνοι τους, φαίνεται να γνωρίζουν την αξία της κοινωνικής υποστήριξης και περιτριγυρίζονται από υποστηρικτικούς ανθρώπους.
Αίσθηση του χιούμορ
Οι άνθρωποι με έντονη συναισθηματική ανθεκτικότητα μπορούν να γελάσουν με τις δυσκολίες της ζωής και να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις με χιούμορ. Αυτό μπορεί να είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα, καθώς αλλάζει την προοπτική κάποιου από το να βλέπει τα πράγματα ως απειλή και τα κάνει να μοιάζουν περισσότερο με μια πρόκληση, Αυτό αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αντιδρά στο άγχος. Τείνουν επίσης να γελάνε πιο συχνά, και αυτό φέρνει οφέλη επίσης.
Προοπτική
Οι ανθεκτικοί άνθρωποι μπορούν να μάθουν από τα λάθη τους (αντί να τα αρνηθούν), να δουν τα εμπόδια ως προκλήσεις και να βγουν πιο δυνατοί μέσα από αυτά. Μπορούν επίσης να βρουν νόημα στις προκλήσεις της ζωής αντί να παραμείνουν παθητικοί και να βλέπουν τον εαυτό τους ως απλά ένα θύμα.
Όπως μπορείτε να καταλάβατε από το παραπάνω άρθρο η συναισθηματική ανθεκτικότητα είναι, έως βαθμό, κάτι έμφυτο. Μερικοί άνθρωποι, από τη φύση τους, αναστατώνονται λιγότερο από αλλαγές και εκπλήξεις, κάτι που παρατηρείται από τη βρεφική ηλικία και τείνει να είναι σταθερό καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Η συναισθηματική ανθεκτικότητα σχετίζεται επίσης με ορισμένους παράγοντες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, όπως είναι η ηλικία, το φύλο και το τραύμα.
Ωστόσο, η συναισθηματική ανθεκτικότητα μπορεί να αναπτυχθεί με προσπάθεια. Εάν ξέρετε τι να κάνετε, μπορείτε να γίνετε πιο ανθεκτικοί, ακόμα κι αν είστε από τη φύση σας ευαίσθητοι στις δυσκολίες της ζωής. Για περισσότερα αναφορικά με την ανάπτυξή της μπορείτε να δείτε τα προηγούμενα άρθρα της σειράς του «Καλοτάξιδο» αναφορικά με την συναισθηματική ανθεκτικότητα και πως μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από τη καθημερινότητά σας.
